بررسی آرایه تشبیه و اغراق

آرایه اغـــراق (مبالغه، غلو) 
هنگامی که شاعر یا نویسنده، صفتی را در فرد یا پدیده ای آن چنان برجسته نشان دهد که در عالم واقع در آن حدّ و اندازه ممکن نباشد، آرایه اغراق آفریده می شود. البته این ادعای غیرممکن باید به گونه ای بیان شده باشد که سخن را جذاب تر کند و شعارگونه و غیر واقعی به نظر نرسد. (این آرایه در حماسه ها کاربرد زیادی دارد)
به این اغراق طنزآمیز حافظ درباره زیبایی و عالم گیری شعرهایش توجه کنید:
«صبحدم از عرش می آمد خروشی، عقل گفت: / قدسیان گویی که شعر حافظ از بر می کنند» 
آرایه اغراق از دستمایه های اصلی آفرینش آثار حماسی است و «حکیم فردوسی» در ادبیات قدیم فارسی و «زنده یاد احمد شاملو» در ادبیات معاصر شاید بیش از هر شاعر دیگری از این آرایه بهره برده اند:
«اگر چون ستاره شوی بر سپهر / ببری ز روی زمین پاک مهر 
بخواهد هم از تو پدر کین من / چو بیند که خشت است بالین من» 
(اغراق در ناممکن بودن رهایی از انتقام پدر) 
«توفان ها/ در رقص عظیم تو/ به شکوهمندیِ نی لبکی می نوازند!/ ... و پیشانیت آینه ای بلند است/ تابناک و بلند / که خواهران هفتگانه درآن می نگرند / تا به زیبایی خویش دست یابند» (احمد شاملو) 
(اغراق در شکوهمندی رقص معشوق و بلندی و تابناکی پیشانی او)
مثالهای بیشتر برای آرایه اغراق
نعره برآورده فلک کرده کر / دیده سیه کرده شده زهره در 
فلک کرده کر ( اغراق 
حجّت آن است که وقتی کمری می بندد / ورنه مفهوم نگشتی که میانی دارد 
(حجّت و دلیل این که او میان (کمر) هم دارد این است که گاهی کمربند می بندد، وگرنه که اصلاً کمرش از فرط باریکی به چشم نمی آید)اغراق در باریکی کمر
چو آتش در سپاه دشمن افتاد / ز اتش هم کمی سوزنده تر بود 
از آتش هم کمی سوزنده تر شد ( اغراق

اگر به بام درآیی که فرق داند کرد / که طلعت تو کدام است و آفتاب کدام؟ (طلعت: چهره) 
معنای بیت: اگر بر پشت بام بیایی، چه کسی می تواند تشخیص دهد که آن چه می بیند خورشید است یا صورت تو!  ( شاعر در زیبایی و درخشش چهره یارش اغراق کرده است (تشبیه هم آشکار است)